تأثیر کلش برنج و بیوچار حاصل از آن بر فعالیت‌ برخی از آنزیم ها در یک خاک شنی آهکی

پژوهش حاضر به بررسی تأثیر بیوماس کلش برنج (RH) و بیوچار حاصل از آن (RHBC) بر برخی ویژگی‌های شیمیایی و فعالیت­های آنزیمی دخیل در چرخه کربن و فسفر در یک خاک شنی آهکی (U) بعد از دو (M2)، چهار (M4)، هشت (M8) و دوازده (M12) ماه انکوباسیون می‌پردازد. برای این منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار و دو تیمار (RH و RHBC) انجام شد. اصلاح‌کننده‌های آلی با مقادیر وزنی %25/1=L1، %5/2=L2 و %5=L3 به خاک افزوده شدند. نتایج نشان داد مقادیر کربن آلی خاک (SOC) به‌صورت معنی­دار (001/0> p) تحت تأثیر نوع اصلاح‌کننده، میزان کاربرد آن و مدت‌زمان انکوباسیون قرار گرفت. بیشترین و کمترین مقدار SOC به ترتیب در تیمارهای RHBCL3M2 و RHL1M12 با 3/96 و 2/73 درصد افزایش نسبت به تیمار شاهد اندازه­گیری شد. تغییرات SOC و نیتروژن کل (TN) با گذشت زمان انکوباسیون مشابه یکدیگر و کاهشی بود. بیشترین مقدار فعالیت آنزیم بتاگلوکوزیداز مربوط به تیمار RHL3M12 (μgPNP.gr-1h-1 6/1) و کمترین آن مربوط به تیمار RHBCL1M2 (μgPNP.gr-1h-1 6/0) بود. تیمارهای RHBCL3M8 و RHL1M2 به ترتیب بیشترین (mgGlu.g-13h-1 6/590) و کمترین (mg Glu.g-13h-1 6/109) فعالیت آنزیم اینورتاز را نشان دادند؛ به‌طوری‌که بیشترین فعالیت این آنزیم در ماه هشتم انکوباسیون مشاهده شد. تیمار RHL3M12 دارای بیشترین فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی و اسیدی بود که به ترتیب 1/78 و 7/81 درصد افزایش در مقایسه با تیمار شاهد داشت. به‌طورکلی، افزودن بیوچار با کیفیت مناسب به خاک به دلیل کربن بسیار بالای آن نسبت به بیوماس می­تواند منبع بسیار مناسبی برای جبران کمبود کربن آلی خاک و در نتیجه بهبود خصوصیات شیمیایی و بیوشیمیایی باشد. بر اساس نتایج به‌ دست‌آمده، اثرات کلش برنج و بیوچار حاصل از آن در افزایش میزان SOC و هم­چنین فعالیت­های آنزیمی خاک، این اصلاح‌کننده‌های آلی برای بهبود کیفیت خاک­های شنی پیشنهاد می­شوند.